Khái niệm giáo dục đối với người khuyết tật

Để con người phát triển toàn diện có đạo đức, tri thức, sức khỏe thẩm mỹ và nghề nghiệp, có nhân cách tốt thì cần phải được giáo dục ngay từ nhỏ đến một độ tuổi nhất định. Đối với người khuyết tật (NKT), giáo dục có vai trò vô cùng quan trọng, giáo dục giúp họ có được kiến thức, tri thức, sự hiểu biết về tự nhiên xã hội giúp họ trở thành người có ích cho xã hội. Chính vì vậy, khi nói đến giáo dục đối với NKT dưới góc độ pháp luật thì cũng chính là đề cập đến vấn đề học tập của NKT cũng như quyền được tham gia học tập của NKT.

Giáo dục hiểu theo nghĩa thông thường là quá trình được tổ chức có ý thức, hướng tới mục đích khơi gợi hoặc biến đổi nhận thức, năng lực, tình cảm, thái độ của người dạy và người học theo hướng tích cực, qua đó góp phần hoàn thiện nhân cách người học, đáp ứng các nhu cầu tồn tại và phát triển của con người trong xã hội đương đại. Theo từ điển Tiếng Việt Ngôn ngữ học thì giáo dục được hiểu là “hoạt động nhằm tác động một cách có hệ thống đến sự phát triển tinh thần, thể chất của một đối tượng nào đó, làm cho đối tượng đó dần dần có được những phẩm chất và năng lực như yêu cầu đề ra”. Dưới góc độ đó, có thể hiểu giáo dục đối với NKT là những hoạt động nhằm tác động một cách có hệ thống đến sự phát triển tinh thần, thể chất của người khuyết tật, giúp họ có được kiến thức, tri thức, phẩm chất đạo đức, đồng thời hình thành và phát triển nhân cách.

NKT mặc dù có những khiếm khuyết trên cơ thể, tuy nhiên cũng như bao công dân khác trong xã hội, họ cũng có quyền được học tập – một trong những quyền hiến định quan trọng nhất mà Hiến pháp của bất cứ quốc gia nào cũng ghi nhận. Tất nhiên, do là nhóm đối tượng đặc biệt cần được sự quan tâm, trợ giúp của xã hội, mà vấn đề giáo dục đối với NKT cũng có nhiều điểm đặc thù riêng và do đó, cần có sự điều chỉnh riêng biệt của pháp luật. Ở Việt Nam, pháp luật về giáo dục đối với NKT được quy định tại nhiều văn bản pháp quy của Nhà nước, trong đó, cơ bản và quan trọng hơn cả là Luật Giáo dục năm 2005 và Luật Người khuyết tật năm 2010 cùng các văn bản hướng dẫn thi hành có liên quan. Có thể nói, đây là những quy định cơ bản nhất, làm nền tảng giúp cho các cơ quan nhà nước triển khai các chính sách, hoạt động cần thiết để xây dựng nền giáo dục phù hợp đối với NKT ở Việt Nam.