Đánh giá về thực trạng nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài ở Việt Nam hiện nay

Đánh giá về thực trạng nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài ở Việt Nam hiện nay

Kể từ khi Việt Nam thực hiện công cuộc đổi mới đất nước, quan hệ quốc tế ngày càng được mở rộng, giao lưu giữa công dân Việt Nam với người nước ngoài ngày càng phát triển, đặc biệt là các quan hệ về hôn nhân và gia đình của
công dân Việt Nam với người nước ngoài. Trong đó, quan hệ nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài đã và đang trở thành một hiện tượng xã hội thu hút sự quan tâm của nhiều người. Vậy, đánh giá về thực trạng nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài ở Việt Nam hiện nay như thế nào? Pháp luật quy định như thế nào về vấn đề này?, luật 24H cam kết tư vấn 24/7, với thông tin chuẩn xác nhất, giá cả phải chăng, bảo vệ quyền lợi khách hàng tốt nhất.

Các Luật sư của Luật 24H sẽ giải đáp những thắc mắc, đưa ra những quan điểm tư vấn để các bạn đọc được hiểu rõ hơn về vấn đề trên như sau:

1.Cơ sở pháp lý

– Luật hôn nhân và gia đình 2014;

– Luật nuôi con nuôi 2010.

2. Giải quyết vấn đề

2.1. Quy định về nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài:

2.1.1. Khái niệm nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài:

– Khái niệm nuôi con nuôi: Theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Luật nuôi con nuôi 2010 thì nuôi con nuôi là việc xác lập quan hệ cha, mẹ và con giữa người nhận con nuôi và người được nhận làm con nuôi.

– Khái niệm nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài: Theo Khoản 5 Điều 3 Luật nuôi con nuôi, nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài là việc nuôi con nuôi giữa công dân Việt Nam với người nước ngoài, giữa người nước ngoài với nhau thường trú ở Việt Nam, giữa công dân Việt Nam với nhau mà một bên định cư ở nước ngoài. Theo các trường hợp trên, quan hệ nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài đã được mở rộng, không chỉ là quan hệ nuôi con nuôi giữa công dân Việt Nam với người nước ngoài mà còn bao gồm quan hệ nuôi con nuôi giữa công dân Việt Nam với nhau ở nước ngoài và quan hệ nuôi con nuôi giữa người nước ngoài với nhau ở Việt Nam.

2.1.2. Điều kiện nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài:

Điều kiện với người được nhận làm con nuôi:

Căn cứ theo quy định tại Điều 8 Luật nuôi con nuôi 2010 thì người được nhận làm con nuôi bao gồm:

– Trẻ em dưới 16 tuổi

– Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

Được cha dượng, mẹ kế nhận làm con nuôi;
Được cô, cậu, dì, chú, bác ruột nhận làm con nuôi.

– Một người chỉ được làm con nuôi của một người độc thân hoặc của cả hai người là vợ chồng.

– Nhà nước khuyến khích việc nhận trẻ em mồ côi, trẻ em bị bỏ rơi, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khác làm con nuôi.

Điều kiện với người nhận nuôi con nuôi

Căn cứ theo Điều 14 Luật nuôi con nuôi 2010 về điều kiện đối với người nhận con nuôi như sau:

– Người nhận con nuôi phải có đủ các điều kiện sau đây:

Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;
Hơn con nuôi từ 20 tuổi trở lên;
Có điều kiện về sức khỏe, kinh tế, chỗ ở bảo đảm việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con nuôi;
Có tư cách đạo đức tốt.

– Những người sau đây không được nhận con nuôi:

Đang bị hạn chế một số quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên;
Đang chấp hành quyết định xử lý hành chính tại cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh;
Đang chấp hành hình phạt tù;
Chưa được xóa án tích về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của người khác; ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có công nuôi dưỡng mình; dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người chưa thành niên vi phạm pháp luật; mua bán, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em.

– Trường hợp cha dượng nhận con riêng của vợ, mẹ kế nhận con riêng của chồng làm con nuôi hoặc cô, cậu, dì, chú, bác ruột nhận cháu làm con nuôi thì không áp dụng quy định tại điểm b và điểm c khoản 1 điều này.

Đánh giá về thực trạng nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài ở Việt Nam hiện nay

2.2 Thực trạng nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài ở Việt Nam:

Việt Nam hiện có khoảng 30 triệu trẻ em, trong đó có khoảng 2,5 triệu trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn (7,6%), 1,7 triệu thuộc gia đình đói, nghèo, gần 150 ngàn trẻ em mồ côi (trong đó khoảng 16 ngàn trẻ mồ côi không nơi nương tựa, 500 ngàn trẻ em tàn tật và 19 ngàn trẻ lang thang). Kể từ khi Việt Nam thực hiện chính sách đổi mới cùng với xu thế chung, tình hình người nước ngoài xin nhận trẻ em Việt Nam làm con nuôi ngày càng gia tăng.

Cơ quan giám sát cho biết, từ khi Luật Nuôi con nuôi có hiệu lực thi hành đến nay, qua báo cáo của Bộ Tư pháp, số lượng trẻ em được giải quyết cho làm con nuôi nước ngoài là 3.291 trẻ em; lần lượt từ năm 2011 – 2018 là 66 – 298 – 334 – 498 – 575 – 551 – 539 và đến năm 2018 là 430 trẻ em. Kết quả giám sát cũng cho thấy, số lượng hồ sơ người nước ngoài là người đang làm việc, học tập ở Việt Nam trong thời gian ít nhất là 1 năm nhận trẻ em Việt Nam làm con nuôi từ 2011-2018 là 57 trường hợp, chủ yếu là công dân quốc tịch Anh, Úc đang làm việc, học tập tại Việt Nam.

Việc cho trẻ em Việt Nam làm con nuôi người nước ngoài đã cơ bản giải quyết được những khó khăn về đời sống cho một số trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Đồng thời, đáp ứng mục tiêu cơ bản của việc nuôi con nuôi là vì lợi ích tốt nhất của trẻ em.

Theo thông báo của các địa phương, cả nước có 91/378 cơ sở nuôi dưỡng có quyền cho trẻ em làm con nuôi ở nước ngoài. Đây là những cơ sở nuôi dưỡng được thành lập hợp pháp, chủ yếu do Sở Lao động Thương binh và Xã hội quản lý, là nơi tiếp nhận các dự án hỗ trợ nhân đạo từ các tổ chức con nuôi nước ngoài. Việt Nam là một quốc gia có số lượng trẻ em làm con nuôi của người nước ngoài khá cao. Số liệu thống kê từ các cơ quan con nuôi ở cấp Trung ương cho thấy số lượng con nuôi đi từ Việt Nam là tương đối nhiều và nhìn chung tăng trong những năm gần đây, đặc biệt tăng với những nước có quan hệ gần gũi và đã ký Thoả thuận song phương với Việt Nam.

Việc giải quyết cho người nước ngoài nhận trẻ em Việt Nam làm con nuôi đã đáp ứng được nguyện vọng chính đáng của người nhận con nuôi; tăng cường mối quan hệ gắn bó với Việt Nam; phần nào giảm bớt gánh nặng về kinh tế, nhất là đối với các gia đình đông con hoặc có con bị khuyết tật.

Theo báo cáo chưa đầy đủ, từ 2003 – 6/2008, đã có 69 Văn phòng con nuôi nước ngoài hỗ trợ nhân đạo cho gần 100 cơ sở nuôi dưỡng với giá trị khoảng 160 tỷ đồng. Riêng 2007 đạt gần 60 tỷ đồng.

Tình hình trẻ em Việt Nam làm con nuôi người nước ngoài tăng nhanh trong một số tỉnh thành lớn.

2.3. Đánh giá, nhận xét thực trạng nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài tại Việt Nam:

2.3.1.Thành tựu

– Về mặt xã hội:

Tìm được mái ấm gia đình, đem lại hạnh phúc cho trẻ em và gia đình nhận con nuôi. Điều này góp phần đem lại hạnh phúc cho trẻ em và các gia đình cha mẹ nuôi. Đây là việc làm nhân đạo, góp phần tăng cường sự hợp tác hữu nghị giữa Việt Nam với các nước; thiết lập mối quan hệ thân thiện.

Đời sống của trẻ em tại nhiều cơ sở nuôi dưỡng được cải thiện: Các dự án hỗ trợ nhân đạo quốc tế đã tạo điều kiện cho nhiều cơ sở nuôi dưỡng trở nên khang trang; điều kiện chăm sóc trẻ em tốt hơn.

Nâng cao nhận thức của xã hội, thể hiện sự quan tâm, nhân đạo; đảm bảo quyền và lợi ích của trẻ em: Nhận thức về vấn đề nuôi con nuôi, trong đó có nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài đã dần hoàn thiện theo hướng tích cực. Các cá nhân và tổ chức ở trong và ngoài nước thể hiện sự quan tâm đặc biệt đến trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, có biện pháp giúp đỡ, tạo điều kiện cũng như nhận trẻ em Việt Nam làm con nuôi.

– Về quy định của pháp luật và công tác triển khai thực hiện

Cơ chế giải quyết và thực hiện vấn đề con nuôi có yếu tố nước ngoài được kiện toàn và cụ thể, minh bạch hơn trước đây: Thứ nhất, quy định rõ ràng trách nhiệm của các cơ quan nhà nước về quản lý việc nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài như Bộ Tư pháp, Bộ Lao động – Thương binh – Xã hội, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao… Việc theo dõi, quản lý vấn đề con nuôi quốc tế được giao cho một cơ quan đầu mối là Cục con nuôi của Bộ Tư pháp. Thứ hai, sự phối hợp giữa các cơ quan nhà nước ở địa phương với nhau và với cơ quan trung ương đã được kiện toàn. Thứ ba, đối tượng trẻ em được cho làm con nuôi người nước ngoài được quy định rõ ràng, cụ thể và chặt chẽ hơn.

– Trình tự, thủ tục giải quyết cho trẻ em làm con nuôi người nước ngoài được cải tiến: Chương 3 Luật nuôi con nuôi 2010 đã quy định cụ thể về trình tự, thủ tục, theo mẫu dễ dàng cho việc thực hiện. Trách nhiệm của cơ quan nhà nước được quy định cụ thể hơn, rõ ràng hơn ở từng khâu trong toàn bộ quá trình xử lý hồ sơ của người xin con nuôi và hồ sơ của trẻ em.

– Công tác kiểm tra, thanh tra được tăng cường: Công tác kiểm tra, thanh tra được đặc biệt quan tâm; Luật nuôi con nuôi đã quy định cụ thể vấn đề này trong chương 4 (Trách nhiệm của các cơ quan nhà nước về nuôi con nuôi). Điều này góp phần uốn nắn kịp thời những lệch lạc, xử lý các vi phạm, nâng cao ý thức pháp luật và tinh thần trách nhiệm của những người hoạt động trong lĩnh vực nuôi con nuôi quốc tế.

– Vai trò quan trọng của Cục nuôi con nuôi được nâng cao:Cục nuôi con nuôi ra đời đóng một vai trò hết sức quan trọng. Đó là góp phần hạn chế hiện tượng tiêu cực, buông lỏng quản lý ở địa phương và tăng cường một cách tối đa sự điều tiết và giám sát của nhà nước đối với quá trình giải quyết vấn đề nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài ở Việt Nam hiện nay.

2.3.2. Hạn chế

– Về mặt xã hội

Làm sai lệch nguồn gốc trẻ em. Tại một số địa phương xuất hiện việc làm sai lệch nguồn gốc của trẻ em để cho làm con nuôi; ảnh hưởng đến tính trung thực, minh bạch trong hồ sơ giấy tờ, dẫn đến sự vi phạm quyền của trẻ em, nhất là trẻ sơ sinh. Một số vụ án xảy ra tại Nam Định và một số địa phương khác trong thời gian gần đây cho thấy tính phức tạp trong kiểm soát giấy tờ liên quan đến nguồn gốc đích thực của trẻ em.

Nhận thức của xã hội còn chưa đúng đắn về việc nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài: Thực tế vẫn xảy ra tình trạng nhận thức chưa đúng về vấn đề nuôi con nuôi nói chung và nuôi con nuôi quốc tế nói riêng; thậm chí còn mơ hồ về tính nhân đạo, nhân văn, cũng như về các vấn đề pháp lý có liên quan.

Chưa bảo đảm ưu tiên việc nuôi con nuôi trong nước trước khi cho trẻ em làm con nuôi ở nước ngoài: Trước khi Luật nuôi con nuôi được ban hành, ở Việt Nam vẫn thiếu các quy định đảm bảo sự gắn kết giữa nuôi con nuôi trong nước và nuôi con nuôi quốc tế theo hướng ưu tiên nuôi con nuôi trong nước; nuôi con nuôi nước ngoài chỉ được
coi là biện pháp thay thế cuối cùng khi không thể tìm được mái ấm cho trẻ em ở trong nước.

– Về quy định của pháp luật và công tác triển khai thực hiện

Nhiều tổ chức con nuôi sang Việt Nam mang tính tự phát, không có sự kiểm soát và giới thiệu của cơ quan trung ương. Việc số đông các tổ chức con nuôi vào Việt Nam hoạt động đã tạo ra sự cạnh tranh, làm cho tình hình càng trở nên phức tạp, khó kiểm soát. Pháp luật về nuôi con nuôi, trình tự cấp phép và quản lý tổ chức nuôi con nuôi của các nước lại rất khác nhau. Điều này gây khó khăn cho các cơ quan của nước ta trong việc đánh giá, xem xét cấp phép và quản lý.

Thủ tục, trình tự giải quyết việc nuôi con nuôi còn bất cập: Thứ nhất, về thủ tục giới thiệu trẻ em làm con nuôi: Việc quản lý các dữ liệu về trẻ em có đủ điều kiện để giới thiệu làm con nuôi do cơ sở nuôi dưỡng trực tiếp thực hiện và gửi về Bộ Tư pháp. Nhưng trên thực tế, đó mới chỉ là sự cung cấp danh sách về số lượng và họ tên trẻ em, chưa kèm theo hồ sơ đầy đủ để bảo đảm trẻ em đã có đủ điều kiện để cho làm con nuôi.Thứ hai, việc kiểm tra hồ sơ của trẻ em được giới thiệu làm con nuôi cũng chỉ được thực hiện có tính hình thức.

Thiếu sự minh bạch trong việc tiếp nhận và sử dụng các khoản hỗ trợ nhân đạo của tổ chức, cá nhân nước ngoài
Các khoản hỗ trợ nhân đạo phần lớn do cơ sở nuôi dưỡng tiếp nhận, quản lý, sử dụng và có trách nhiệm báo cáo cơ quan có thẩm quyền của địa phương. Tuy nhiên, cơ chế tiếp nhận, quản lý và sử dụng các khoản hỗ trợ này khá lỏng lẻo.

Công tác báo cáo chưa thực hiện nghiêm túc, gây khó khăn trong việc thống kê, hoạch định chính sách. Công tác kiểm tra, thanh tra chưa thường xuyên, đồng bộ.

Tình trạng ứ đọng hồ sơ xin con nuôi và quá tải trẻ em tại các trung tâm bảo trợ xã hội địa phương

Hạn chế về cơ sở vật chất tại cơ sở nuôi dưỡng: Hiện nay, phần lớn các cơ sở nuôi dưỡng trẻ đều gặp khó khăn về cơ sở vậtchất, cán bộ, kinh phí nuôi dưỡng và chăm sóc trẻ.

Như vậy, nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài là một chế định quan trọng trong pháp luật hôn nhân và gia đình, không chỉ trong pháp luật quốc gia mà có trong pháp luật quốc tế. Trong thời gian qua,Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu trong việc giải quyết vấn đề nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài. Tuy nhiên, vẫn còn xuất hiện những bất cập, những hạn chế cần phải xử lí, loại bỏ. Hoàn thiện và kiện toàn về quy định pháp luật, về công tác tổ chức thực hiện đang là một điểm nóng cần lưu tâm nhằm giải quyết triệt để những hạn chế này.

Dịch vụ hỗ trợ của Luật 24H

Đến với chúng tôi, chúng tôi sẽ đồng hành và hỗ trợ bạn các dịch vụ liên quan đến vấn đề đánh giá về thực trạng nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài ở Việt Nam hiện nay, bao gồm:

Tư vấn các vấn đề có liên quan đến vấn đề trên;

Soạn thảo hồ sơ có liên quan đến các lĩnh vực như hình sự, dân sự , đất đai, thừa kế….

Giao kết quả đến tận tay cho khách hàng.

Trên đây là những chia sẻ của Luật 24H . Hy vọng những thông tin trên có thể giúp bạn biết rõ các thông tin pháp lý liên quan đến vấn đề đánh giá về thực trạng nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài ở Việt Nam hiện nay. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về dịch vụ này hay các vấn đề pháp lý khác thì đừng ngại liên hệ với chúng tôi theo hotline: 1900 6574 hoặc truy cập theo website https://luat24h.net để nhận được sự giúp đỡ từ chúng tôi.

Tham khảo thêm các bộ luật hiện hành Tại đây

Xem thêm: Người dưới 18 tuổi có được quyền nhận nuôi con nuôi không – Luật 24H

Xem thêm: Lệ phí làm thủ tục đăng ký con nuôi theo quy định – Hãng luật 24H

Xem thêm: Nộp hồ sơ nhận nuôi con nuôi theo quy định pháp luật – Hãng luật 24H

Xem thêm: Thủ tục người nước ngoài nhận con nuôi ở Việt Nam – Hãng luật 24H